2022 y?l?nda ya?ad???m?z Rusya-Ukrayna sava??yla birlikte enerji ve emtia fiyatlar? ola?anüstü yüksek seviyelere ula?m??t?r.

OECD ülkelerinde enerji harcamalar?n?n milli gelire oran? yüzde 11.5 seviyesinden OPEC krizinden bu yana kaydedilen en yüksek seviye olan yüzde 18’e ç?km??t?r.

Enerji fiyatlar?ndaki olumsuz geli?melerin yans?malar? AB’de d?? ticaret dengesinde ya?anan rekor düzeyde aç?ktan izlenmi?tir. Enerji fiyatlar? üzerindeki büyük ?ok 2022’de ba?ta enflasyon olmak üzere ekonomik göstergeleri etkileyen bir boyut kazanm??t?r.

"ENFLASYON BEKLENT?LER? B?RÇOK ÜLKEDE A?A?I YÖNLÜ GÜNCELLENMEYE BA?LANMI?TIR"

2022 y?l?nda küresel enflasyon enerji maliyetlerindeki büyük art?? kaynakl? olarak yükselmi? olmakla birlikte son dönemde enerji ve emtia fiyatlar?ndaki azal?? Çin’in pandemi politikas?ndaki de?i?iklikle birlikte tüketici fiyatlar? enflasyonunu olumlu yönde etkilemi?tir. 2023 y?l?na ili?kin enflasyon beklentileri ülkemizde de oldu?u gibi birçok ülkede a?a?? yönlü güncellenmeye ba?lanm??t?r.

Büyüme oranlar? öncü göstergelere göre toparlanma göstermektedir. 2022 y?l?nda veriler öngörülenden daha olumlu gerçekle?mi?tir. 2023 y?l?na ili?kin büyüme tahminleri önceki rapor dönemine göre küresel ölçekte a?a?? yönlü güncellenmekle birlikte Kas?m ay?nda birçok ülkede yukar? yönlü güncellenmektedir.

"TÜRK?YE EKONOM?S? 2022 YILINDA GÜÇLÜ B?R PERFORMANS SERG?LEM??T?R"

Derin bir resesyon ihtimalinin azalmakta oldu?unu göstermektedir. Küresel arz ?oklar?na ve Rusya-Ukrayna sava??na ra?men Türkiye ekonomisi kesintisiz olarak büyümeye devam etmi?tir. 2019 y?l?n?n son çeyre?inden bu yana gösterdi?i büyüme performans? ile G20 ülkeleri aras?nda 1. OECD ülkeleri aras?nda 2. s?rada yer alm??t?r.

Türkiye ekonomisi geçti?imiz y?l?n ayn? dönemine göre yüzde 6.2 oran?nda büyümü?tür. 2022 y?l? boyunca büyüme sürdürülebilirlik aç?s?ndan sa?l?kl? bir yap? sergilemi?tir. Ekonomimizin üretim kapasitesi artarken, yat?r?mlar küresel olumsuz ko?ullara ra?men kesintisiz olarak devam etmi?tir.

"?HRACAT YO?UN SEKTÖRLERDE REKOR DÜZEYE ÇIKMI?TIR"

Ticari kredilerin üretim ve yat?r?mlara yönelik olarak kulland?r?lmas? desteklenmi?tir. Y?l?n ilk yar?s?ndaki art??tan sonra 3. çeyrek sanayi üretiminde d?? talepteki yava?laman?n etkileri s?n?rl? da olsa hissedilmi?tir. 4. çeyrekte sanayi üretimi toparlanma kaydetmi? ihracat yo?un sektörlerde rekor düzeye ç?km??t?r. 2022 y?l?nda sanayi üretiminin yap?s?nda önemli bir geli?me ya?anm??t?r. Yüksek yo?unluklu sanayi üretimi kas?m ay?nda y?ll?k bazda yüzde 49.7 oran?nda artm??t?r.

Birincisi teknoloji sektörlerdeki ivmelenme ihracat birim de?erlerini art?racak cari fazla kapasitesini büyütecektir. ?kincisi ihracat?m?z?n küresel talep döngülerinden daha az etkilenmesini d?? sat?? performans?n?n süreklili?ini sa?layacakt?r.

Baz? firmalar için kapasite kullan?m?n?n yüksekli?i yat?r?m i?tah?n?n yüksek seviyelerde kalmas?na katk?da bulunmaktad?r.

Kas?m ay?nda i? gücü 35.2 milyon ki?iye ula??rken, i?sizlik oran? yüzde 10.2 seviyesinde gerçekle?mi?tir. Kas?m ay? itibar?yla istihdam bir önceki rapor dönemine göre 500 bin, 2022 y?l?n?n ilk 11 ay?nda ise 1.6 milyon ki?i artarak 31.6 milyon ki?i olmu?tur. Ayn? dönemde i? gücüne kat?l?m oran? yüzde 54.1’e ula?arak pandemi öncesinde gözlenen tarihi yüksek seviyeleri a?m??t?r.

2022 y?l?n?n 3. çeyre?inde istihdam edilen ki?i say?s? pandemi dönemine k?yasla hizmetler sektöründe 3.1 milyon, sanayi sektöründe 1.3 milyon olmak üzere toplamda 4.9 milyon ki?i artm??t?r. Türkiye OECD ülkeleri aras?nda pandemi öncesinden bu yana istihdam?n? en fazla art?ran ülkelerden biri olmu?tur.

"TÜM ZAMANLARIN EN YÜKSEK SEV?YES?NE ULA?MI?TIR"

2022 y?l?nda büyümenin temel sürükleyicilerinden olan ihracat?m?z y?l?n ilk yar?s?nda sava? ve ikinci yar?s?nda ise küresel iktisadi faaliyetteki yava?lamaya ra?men sa?lam ekonomik temeller üzerindeki güçlü seyrine devam etmi?tir. 2021 y?l?nda 225 milyar dolar seviyesine ç?kan ihracat?m?z 2022’nin ilk 11 ay?nda 231 milyar dolar? a?arken geçici verilere göre y?l genelinde 254.2 milyar dolar olarak gerçekle?mi?tir. ?hracat?m?z ba?ar?l? performans?n ard?ndan bu y?l daha büyük bir ivme ile tüm zamanlar?n en yüksek seviyesine ula?m??t?r.

Y?l?n 2. yar?s?nda alt?n ithalat? önemli oranda artm?? alt?n d?? ticareti 2022 y?l? cari dengesine kas?m ay? itibar?yla 16.8 milyar dolar negatif katk? yapm??t?r. 2022 y?l?nda cari aç???m?z yükselmi?tir. Öte yandan son dönemde enerji fiyatlar? ve paritedeki geli?melerin cari aç??? olumlu yönde etkilemesi beklenmektedir.

Enerji ithalat? fiyatlar?nda 2021’e k?yasla yüzde 100’ün üzerinde art?? gerçekle?irken ithalat do?al gaz kaynakl? gerilemi?tir. 50 milyar dolara art??? tamam? uluslararas? fiyatlardan kaynaklanma bu etki cari aç?kta daha yüksek rakamlar? i?aret etmektedir.

Uluslararas? fiyatlardaki çevrimsel etkiler d??lanarak hesaplanan yap?sal cari fazlada y?l genelinde art?? gözlemlenmi?tir. Bu durum ihracat?n cari fazla kapasitesine katk?da bulundu?una i?aret etmektedir.

ENFLASYON RAKAMLARI HAKKINDA

2022 y?l?n?n ilk yar?s?nda tüketici enflasyonu takip eden aylarda yava?lam?? ve kas?m aral?k döneminde belirgin olarak vime kaybetmi?tir. Y?l?n son çeyre?inde y?ll?k enflasyon aral?k ay?nda yüzde 64.3’egerilmi? ve ekim ay? enflasyon raporunda öngördü?ümüz patikada seyrederek tahminimizin orta noktas?n?n 1 puan alt?nda gerçekle?mi?tir.

B ve C endeksi enflasyon oranlar? da man?et enflasyonla uyumlu olarak son aylarda önemli ölçüde gerilemi?tir. Fiyat? artan kalemlerin fiyat? azalan kalemlere oran?na ili?kin yayl?m endeksi 3. çeyrekten itibaren enflasyondaki h?z kayb?n? do?rulamaktad?r.

12 ve 24 ay sonras? enflasyon beklentiler eylül ay?dan bu yana gerileyerek 11.6 ve 7.2 puan azalmaktad?r. 2021 y?l?n?n son çeyre?inden itibaren yükselen TL cinsinden ithalat birim de?er endeksi 2022 y?l?n?n son çeyre?inde gerilemi?tir.

Y?l boyunca toparlanma e?iliminde olan yurt içi tedarik süresi eylül ay?ndan itibaren belirgin olarak iyile?mi?tir. Üretici fiyat art??lar? 2022 boyunca kademeli olarak azalm??t?r. Bu olumlu görünüm y?ll?k bazda art?? oranlar?na yans?m?? ekim ay?ndan itibaren y?ll?k art?? oran? sert bir dü?ü? sergilemi?tir.

12 ayl?k ÜFE beklentisi de Ocak ay?nda 14.2 puanl?k dü?ü? kaydetmi?tir. D?? ?oklar?n etkilerini yitirdi?i döviz kurlar?nda tüm dünyada oynakl?k artarken öngörülebilirli?in artt??? ?irketlerimizin finansman maliyetlerinin desteklendi?i ortamda yüksek fiyat art??lar? için zemin kalmam??t?r.

2023 y?l?nda enflasyonun tahminlerimizle uyumlu seviyelerde gerçekle?mesi için tüm politikalar?m?z? kararl?l?kla uygulayaca??z.

POL?T?KA FA?Z? HAKKINDA

A?ustos- Kas?m döneminde politika faizin 500 puan indirerek yüzde 9 seviyesine getirdik. Parasal aktar?m?n güçlenmesi için bütüncül anlay??la uygulad???m?z politikalar?m?z etkili olmaya devam etmektedir. TL ticari kredi faizleri temmuz ay?ndan itibaren 18.5 puan civar?nda gerilemi?tir.

2022 y?l?nda TL ticari kredi kullan?m? güçlü bir geli?im göstermi? ve 2021 y?l? kullan?m tutar?n?n 5.5 kat? düzeyinde gerçekle?mi?tir. Ayr?ca 2022 y?l?nda ticari kredilerde önceki y?llar?n aksine KOB?’lerin a??rl??? artm??t?r.

Ülkemiz d?? dengesini sürekli fazla ile sa?lad?ktan sonra döviz piyasalar?ndaki arz talep dengesi kal?c? bir istikrara kavu?acakt?r. Bunu fiyat istikrar?n?n sa?lanmas? için bir ön ko?ul olarak görüyoruz. Kritik dönü?üm sürecinde bankam?z?n hedef kredi politikalar? ve finansal sektörün tüm unsurlar? ile yat?r?m ortam?n? desteklemeye devam ediyoruz. Kal?c? fiyat istikrar? aç?s?nda kredilerin arz ve talep aras?ndaki dengeye katk? sunmas? gerekmektedir. Hedefli ve selektif kredi anlay???n? takip etmemiz uygulad???m?z politikalar?n sürdürülebilirli?i için elzemdir."

TL mevduat oran? yükselerek 2022 sonu itibar?yla yüzde 55.1 seviyesine ula?m??t?r. Metinde de belirtti?imiz gibi 2023 y?l? için lirala?ma hedefimiz y?l?n ilk yar?s? için yüzde 60’t?r.

Uluslararas? rezervlerimiz 2021 y?l sonuna göre 17.7 milyar dolar artarak 2022 y?l sonu itibar?yla 28.8 milyar dolar seviyesine ula?m??t?r. 2022 y?l?nda merkez bankalar?n?n uluslararas? rezervleri yüzde 6 azalm??, geli?mi? ülkelerin de bulundu?u ülkelerde yüzde 10’u geçen rezerv kayb? ya?anm??t?r.

2023 ve 2024 ENFLASYON TAHM?N?

Enflasyonun, %70 olas?l?kla 2023 y?l? sonunda %17,8-26,9 aral???nda -orta noktas? %22,3- gerçekle?ece?ini öngörüyoruz (Önceki %17,7-26,9 aral??? ile %22,3)

Enflasyonun, %70 olas?l?kla 2024 y?l? sonunda %4,0-13,7 aral???nda -orta noktas? %8,8- gerçekle?ece?ini öngörüyoruz (Önceki %4,0-13,6 aral??? ile %8,8)

TÜRK?YE EKONOM? MODEL? HAKKINDA

Ülkemiz sürdürülebilir büyümenin devam için yat?r?m, istihdam, üretim ve ihracat odakl? bir geli?imi öngören Türkiye Ekonomik Modeli uygulanmaktad?r.

Geli?tirdi?imiz lirala?ma stratejisi kapsam?nda politika faizimizle birlikte likidite, teminat, uluslararas? rezerve ili?kin araçlar?m?z? etkin ?ekilde kulland?k. Enflasyonu dü?ürmekle üretimi ve yat?r?m? destekleyici cari fazla kapasitemizi art?r?c? politikalar uygulamaktay?z.

Lirala?ma stratejimiz çerçevesinde hanehalk?, firma ve bankac?l?k kesiminin varl?k ve yükümlülüklerinde TL cinsinden pay?n kademeli bir ?ekilde art?r?lmas? ve finansal sistemin TL a??rl?kl? bir yap?ya kavu?mas?n? destekliyoruz.

Enflasyonun, tahminler do?rultusunda 2023 y?l? sonunda yüzde 20 seviyelerine ve 2024 y?l? sonunda ise yüzde 10'un alt?na inmesiyle fiyat istikrar?n? kal?c? olarak tesis etme hedefi gerçekle?tirilecektir.

2023 y?l?nda, temel amaç olan fiyat istikrar?n? sa?lama ve sürdürmeye yönelik olarak tüm araçlar en etkin ?ekilde kullan?lmaya devam edilecektir.

Yat?r?m, istihdam, üretim ve ihracat? desteklemek amac?yla hedefli kredi uygulamalar? geli?tirilerek sürdürülecektir. Rezerv yönetimindeki kaynak çe?itlili?i devam ettirilerek uluslararas? rezervlerdeki istikrarl? art?? sürdürülecektir.

Aç?klamalar?nda bulundu.